Khí độc trong ao nuôi tôm luôn là vấn đề gây khó khăn cho không chỉ người nuôi mà còn cho các nhà nghiên cứu khoa học. Làm thế nào để giải quyết vấn đề khí độc trong ao nuôi và nhất là trong ao nuôi tôm siêu thâm canh luôn được người nuôi quan tâm. Thông thường chỉ một thời gian ngắn sau khi thả tôm, lượng khí độc NH3 và NO2 phát sinh liên tục và đạt mức gây độc cho tôm nuôi nhanh chóng. Bình thường, trong nước vẫn tồn tại NO2 nhưng ở mức cho phép sẽ không ảnh hưởng gì đến tôm. Nhưng khi NO2 mức mức từ 1.0mg/l trở lên, chúng ảnh hưởng ít nhiều đến các hoạt động trao đổi chất và chuyển hóa.
Tôm rớt đáy nhiều do nhiễm khí độc
1/ Nguyên nhân
- Ao nuôi thâm canh với mật độ cao, lượng thức ăn giàu dinh dưỡng được bổ dung vào ao nuôi mỗi ngày là rất lớn. Do vậy, các chất hữu cơ tích tụ phân hủy yếm khí (thiếu oxy) dưới đáy ao thì sẽ phát sinh khí độc NH3, NO2, H2S, …
- Total amonium nitrogen (TAN) trong nước tồn tại ở 2 dạng NH4+/NH3chuyển đổi động qua lại lẫn nhau tùy theo pH nước. Quá trình Nitrate hóa xảy ra từ TAN (NH3 chuyển sang NO3–) trong môi trường hiếu khí và do 2 nhóm vi khuẩn tự dưỡng: Nitrosomonas (oxy hóa NH3 thành NO2–) và Nitrobacter (oxy hóa NO2– thành NO3–). pH tăng cũng sẽ dẫn đến NH3 không phân cực (độc) trong TAN tăng. Từ đó gây hại cho ao nuôi.
2/ Tác hại
- NO2kết hợp với Hemocyanin trong máu tôm làm mất khả năng vận chuyển oxy trong máu khiến tôm nuôi bị ngạt. Khi đó tôm sẽ yếu, dễ mắc bệnh hoặc chết khi sốc môi trường.
- Gây rối loại cân bằng app suất thẩm thấu (ở những ao nuôi có độ mặn thấp) do Nitrit cạnh tranh với ion CL–. Tôm bị nhiễm Nitrit có dấu hiệu như: lột xác không cứng vỏ, tôm chậm lớn, bị tổn thương mang và phù thủng cơ. Hàm lượng Nitrite trong ao quá cao, tôm có thể chết hàng loạt hoặc rải rác vào buổi sáng sớm và chiều tối.
- Đối với tôm sú thường tập trung tại khi vực đáy ao nên rất dễ bị ảnh hưởng từ khí độc. Tôm yếu, giảm ăn hoặc bỏ ăn. Do nhiễm bệnh hoặc thậm chí chế do khí độc NO2.
- Đối với tôm thẻ, chúng thường hoạt động trong tầng nước nên cũng ít bị ảnh hưởng. Tuy nhiên khi tôm thẻ lột xác hoặc quá trình tìm thức ăn chúng cũng sẽ tiết xúc với đáy ao và bị ảnh hưởng của khí độc làm suy yếu.
- Khi NO2hiện diện trong nước đến nồng độ cao sẽ khiến tôm bị lờ đờ, sốc, đỏ thân, chậm lớn, tấp mé, bỏ ăn, …. và nếu không xử lý kịp thời tôm sẽ dễ nhiễm bệnh, nổi đầu và chết.
3/ Cách xử lý
- Thay nước mỗi ngày: giải pháp này không khả thi trong ao nuôi tôm chân trắng, vì thay nước dẫn đến biến động chất lượng nước lớn, trong khi tôm cần sự ổn định môi trường cao của tảo, kiềm và pH,…
- Sử dụng Yucca: Yucca chỉ hấp thụ được khí độc NH3, không hấp thụ NO2và còn đầy nhanh quá trình nitrat hóa.
- Bổ dung chế phẩm vi sinh: Nitrosomonas, nitrosococus và nitrobacter: nhóm vi khuẩn này cần có những điều kiện đặc biệt để phát triển. Bổ dung đều đặc và liên tục trong suốt quá trình nuôi kết hợp với việc quản lí chất lượng nước, thức ăn chặt chẽ có thể kiểm soát được khí độc trong ao nuôi.
Khí độc NO2 giảm nhanh từ trên 5.0 xuống còn 0,5 (mg/l). NITRI-REMOVER thế hệ mới – giải pháp mới cho vấn đề khí độc trong ao nuôi.
4/ Đề xuất giải pháp mới
Hiện nay, các nhà khoa học đã tìm ra một chủng vi sinh cực hiếm thuộc nhóm Bacillus có khả năng xử lý NH3, NO2 trong ao tôm một cách nhanh chóng và hiệu lực kéo dài. Khi nghiên cứu tại Đông Nam Á, hoạt tính của nhóm vi khuẩn này có tỷ lệ loại bỏ Nitrit rất cao từ 250C đến 400C và pH khác nhau trong khoảng 7,0 và 9,0 cho thấy chúng có khả năng thích ứng tuyệt với với môi trường.
Hiện nay, sản phẩm NITRIT REMOVER có thành phần từ chủng vi sinh trên.
